Sốt mò thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác vì không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán.
Tiến sĩ Hoàng Công Tình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, cho biết đơn vị này đang điều trị một bệnh nhân mắc sốt mò (Rickettsia).
Người phụ nữ này nhập viện khi bệnh đã ở giai đoạn nặng với tình trạng n.hiễm t.rùng, nhiễm độc, rối loạn nước điện giải, suy chức năng gan, viêm phổi, sốt cao, mê sảng và nôn nhiều.
Cách thời điểm vào viện một tuần, bệnh nhân sốt cao liên tục, sưng hạch góc hàm, có vết loét ở vùng cổ bên trái. Bệnh nhân cho hay có đi nhặt củi ở vườn nhà.
Sau khi sốt và sưng hạch góc hàm, người này đến khám ở y tế cơ sở, được truyền dịch và dùng kháng sinh nhưng tình trạng bệnh không cải thiện. Bệnh nhân tiếp tục được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình.
Trong quá trình thăm khám, bác sĩ Hoàng Công Tình đã phát hiện vết thương nghi do mò đốt ở vùng cổ bên trái của bệnh nhân. Vết thương không gây đau.
“Dựa vào dấu hiệu lâm sàng, yếu tố dịch tễ, đặc điểm của vết thương, chúng tôi chẩn đoán bệnh nhân bị sốt mò và điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu. Sau 2 ngày, tình trạng sốt của người phụ nữ này đã được kiểm soát, các tạng bị tổn thương có dấu hiệu hồi phục. Nếu không được chẩn đoán kịp thời, điều trị kháng sinh đặc hiệu, bệnh sẽ tiến triển nặng hơn và có nguy cơ t.ử v.ong”, TS Tình nói.
Bệnh nhân đang được điều trị tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc. Ảnh: BSCC.
Tỷ lệ t.ử v.ong cao nếu không điều trị sớm
Theo chuyên gia này, sốt mò là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Rickettsia orientalis (Orientia tsutsugamushi) gây nên. Bệnh nhân mắc sốt mò có tỷ lệ t.ử v.ong cao nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị đặc hiệu. Sốt mò biểu hiện đa dạng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán.
Sốt, đau đầu, đau mỏi khắp người, vết loét ngoài da do mò đốt (dấu hiệu đặc trưng của sốt mò), phát ban, sưng các hạch, tổn thương đa cơ quan (đặc biệt là phổi, tim, gan…) là dấu hiệu chủ yếu của bệnh. Bệnh có thể gặp rải rác trong năm nhưng chủ yếu về mùa mưa và nắng nóng.
Mầm bệnh Rickettsia orientalis có ở trên ấu trùng mò và một số loài vật gặm nhấm, thú nhỏ (chuột, chim hoặc ở chó, lợn, gà nhưng ít gặp hơn). Bệnh được truyền sang người qua vết đốt của ấu trùng mò (Leptotrombidium), không lây từ người sang người.
Theo TS Hoàng Công Tình, ấu trùng mò thường sống ở bụi cây, cỏ ẩm ướt, hang đá hoặc nơi có các loài gặm nhấm.
Biểu hiện bệnh dễ bị bỏ sót
Thời gian ủ bệnh từ 6 đến 21 ngày (kể từ khi bị ấu trùng mò đốt). Bệnh nhân thường sốt cao liên tục, kèm theo rét run, đau đầu, đau mỏi người. Vết loét ngoài da do mò đốt lúc đầu là nốt phỏng tiến triển thành hình bầu dục trên nền sẩn đỏ.
Vết loét do mò đốt. Ảnh: BSCC.
Sau 4-5 ngày, chúng vỡ ra thành nốt kích thước 0,5-2 cm, có vảy đen. Khi bong vảy, nó sẽ để lộ nốt loét đáy nông, hồng nhạt, không có mủ, không tiết dịch, bờ viền hồng đỏ hoặc đen tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh. Vết loét không đau nên dễ bỏ sót.
Vết loét gặp trong khoảng 80% trường hợp bệnh, thường ở vùng da mềm như nách, bẹn, bộ phận s.inh d.ục, ngực, cổ, bụng, vành tai hoặc một số ít tại lưng, mi mắt, rốn, mông.
Các tạng bị tổn thương thường gặp nhất là phổi với tình trạng viêm, tràn dịch màng phổi gây suy hô hấp cấp phải hỗ trợ bằng thở máy. Tiếp đến là gan với tình trạng tổn thương tế bào gan phải hỗ trợ bằng lọc m.áu liên tục và thay huyết tương. Bệnh nhân có thể bị tụt huyết áp, viêm cơ tim, viêm não, viêm màng não…
“Kháng sinh điều trị sốt mò thuộc thế hệ cũ, giá thành thấp nhưng rất đặc hiệu với bệnh. Sốt mò không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán xác định, biểu hiện của chúng cũng rất giống với các bệnh lý nhiễm khuẩn khác nên dễ nhầm và bỏ sót, đặc biệt trường hợp không tìm được vết đốt và ở giai đoạn nặng”, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc cho hay.
Để tránh bị ấu trùng mò đốt, bác sĩ Tình khuyến cáo người dân khi đi nương rẫy, đồi núi cần mặc quần áo kín, có tẩm hóa chất chống côn trùng như benzyl benzoate.
Ngoài ra, bạn nên bôi hóa chất xua côn trùng lên các vùng da hở, tránh ngồi, nằm, phơi quần áo, đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây. Kiểm soát quần thể mò – chuột bằng cách t.iêu d.iệt chúng. Hiện chúng ta chưa có vaccine phòng sốt mò.
Phản ứng có hại trên da nghiêm trọng khi sử dụng thuốc atezolizumab
Medsafe (Cơ quan An toàn Thuốc và Thiết bị Y tế New Zealand) vừa thông báo phản ứng có hại trên da nghiêm trọng khi sử dụng thuốc atezolizumab.
Theo thông tin từ Trung tâm DI &ADR Quốc gia cho biết, Medsafe (Cơ quan An toàn Thuốc và Thiết bị Y tế New Zealand) vừa thông báo phản ứng có hại trên da nghiêm trọng khi sử dụng thuốc atezolizumab.
Phản ứng có hại trên da khi sử dụng thuốc atezolizumab. Ảnh minh hoạ
Cụ thể, Nhãn thuốc atezolizumab ở New Zealand sẽ được bổ sung nội dung trong mục Cảnh báo/Thận trọng nhằm cung cấp thông tin và hướng dẫn quản lý bệnh nhân nghi ngờ phản ứng có hại trên da nghiêm trọng và cập nhật tần suất trong bảng phản ứng có hại của thuốc.
Medsafe cho biết, từ phân tích toàn diện dữ liệu hiện có trong chương trình phát triển lâm sàng nhãn thuốc atezolizumab đã xác định được nguy cơ phản ứng có hại trên da nghiêm trọng sau khi sử dụng atezolizumab. Tỷ lệ mắc các phản ứng có hại trên da nghiêm trọng, bất kể mức độ nghiêm trọng, từ nghiên cứu lâm sàng sử dụng phác đồ đơn độc và phác đồ phối hợp với thuốc khác lần lượt là 0,7% và 0,6%.
Một phân tích về thuốc atezolizumab đã xác định được 99 trường hợp, trong đó 36 trường hợp phản ứng có hại trên da nghiêm trọng đã được xác nhận bằng mô bệnh học hoặc chẩn đoán chuyên khoa trên những bệnh nhân đã sử dụng atezolizumab.
Khoảng 23.654 bệnh nhân tham gia thử nghiệm lâm sàng và 106.316 bệnh nhân tham gia giám sát hậu mãi đã được phơi nhiễm với atezolizumab kể từ ngày 17 tháng 5 năm 2020.
Tỷ lệ phản ứng có hại trên da nghiêm trọng, từ đơn trị liệu atezolizumab (N = 3178) hoặc phối hợp atezolizumab với thuốc khác (N = 4371) trong các nghiên cứu lâm sàng do công ty tài trợ lần lượt là 0,7% và 0,6%. Một trường hợp t.ử v.ong do hoại tử biểu bì nhiễm độc đã được báo cáo ở một bệnh nhân nữ 77 t.uổi sử dụng atezolizumab.
Do vậy, Medsafe và Roche New Zealand khuyến cáo:
Đối với các phản ứng nghi ngờ là có hại trên da, nên chuyển bệnh nhân đến bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và xử trí.
Ngừng sử dụng atezolizumab khi có dấu hiệu bị các biến chứng tổng quát cấp tính như mụn mủ, hội chứng Stevens-Johnson hoặc hoại tử biểu bì nhiễm độc.
Ngừng sử dụng atezolizumab vĩnh viễn khi có xác định chẩn đoán.Thận trọng khi xem xét việc sử dụng atezolizumab ở bệnh nhân đã có t.iền sử phản ứng có hại trên da nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng khi điều trị với các chất chống ung thư kích thích miễn dịch khác.
