Các nhà nghiên cứu của Đại học Cincinnati (Mỹ) đã phát hiện cơ chế hoạt động và tìm được cách sản xuất protein apolipoprotein A5 (APOA 5) có tác làm tan mỡ m.áu, mở ra cơ hội khống chế sự phát triển của các bệnh tim mạch, béo phì và tiểu đường.
Hai nhà khoa học Mark Castleberry và Sean Davidson trong phòng thí nghiệm của Đại học Cincinnati – Ảnh: University of Cincinnati
Theo Eurek Alert, triglyceride – loại chất béo được coi là có hại trong bất kỳ chế độ dinh dưỡng nào, vẫn là một bí ẩn đối với nhiều nhà nghiên cứu. Triglyceride có nhiều trong các sản phẩm Big Mac, pizza và những thứ tương tự, nhưng đối với một số người, những món ăn giàu triglyceride lại cần thiết để cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động hằng ngày.
Các nhà nghiên cứu Mark Castleberry và Sean Davidson ở Đại học Cincinnati (Mỹ) đã tìm ra cách sản xuất trong phòng thí nghiệm một loại protein của người được tạo ra ở gan và gọi là apolipoprotein A5 (APOA 5). Loại protein này đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và bài tiết chất béo trung tính (triglyceride) từ m.áu.
APOA5 quyết định phần lớn chất béo trung tính được loại bỏ khỏi m.áu nhanh như thế nào. Nồng độ APOA5 càng cao, chất béo trung tính được loại bỏ càng nhanh. Các nhà nghiên cứu đã đưa gien người vào vi khuẩn biến đổi gien để tạo ra protein của người. Một khi các protein này được sản sinh, các nhà khoa học đã ngay lập tức thu thập và tinh chế. Theo họ, có thể nhanh chóng thu được một lượng lớn protein này bằng cách sử dụng vi khuẩn hơn là khi phân lập từ m.áu người.
Các thí nghiệm đã được tiến hành với loài gặm nhấm được cho ăn loại thức ăn béo. Protein tổng hợp được dùng cho một số cá thể. Điều này cho phép cơ thể của chúng loại bỏ chất béo trung tính khỏi m.áu nhanh hơn bình thường, không cho phép chất béo tích tụ, mặc dù chế độ ăn giàu chất béo.
Nhà nghiên cứu Sean Davidson nói rằng các nhà khoa học thực sự quan tâm đến việc tìm hiểu triglyceride vì tăng triglyceride m.áu (quá nhiều chất béo trong m.áu) là một nguy cơ lớn dẫn đến bệnh tim mạch, tiểu đường, béo phì và các vấn đề sức khỏe khác. Khi có nhiều mỡ thừa trong tuần hoàn, điều quan trọng là phải loại bỏ càng nhiều chất béo càng sớm càng tốt.
APOA5 liên quan nhiều đến việc triglyceride nhanh chóng được đưa ra khỏi lưu thông m.áu. Càng nhiều APOA5, triglyceride càng được loại bỏ càng nhanh. Với phát hiện trên, hy vọng một loại thuốc có cùng cơ chế tác động sẽ sớm được phát triển giúp ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh tim mạch, béo phì và tiểu đường.
Vũ Trung Hương
Giảm 25kg nhờ chạy bộ
4h sáng, khi mọi người đang ngủ, anh Nguyễn Thanh Giang (42 t.uổi) đã xách giày ra đường chạy bộ.
30 tháng trước, anh Giang, giám đốc một công ty xuất bản sách tại Hà Nội nằm mơ cũng không dám nghĩ có ngày trở về cân nặng thời sinh viên. Công việc bận rộn, thường xuyên bia rượu và lối sinh hoạt không có giờ giấc khiến anh nhanh chóng cán mốc hơn 90kg. “Cuộc sống bắt đầu trì trệ và lặp lại, sáng đi làm tối về nhà bia rượu. Tội bị stress trong khoảng thời gian dài”, anh Giang chỉ vào bức ảnh của mình trước đây cười cho biết.
Chứng minh cho lời nói, Nguyễn Thanh Giang mở cuốn sổ khám bệnh có lịch sử khám lần cuối là năm 2017. Bác sĩ phê bệnh nhân có chỉ số m.áu nhiễm mỡ cao, nguy cơ tiểu đường và bệnh tim mạch, cần ăn uống điều độ và tập thể thao.
Anh Nguyễn Thanh Giang trong một chuyển du xuân đầu năm 2017, nặng hơn 90kg.
Để dập tắt sự chán nản đang ngày một dâng cao, Nguyễn Thanh Giang quyết định phải làm gì đó để thay đổi. Ý tưởng chạy bộ đến với anh rất tình cờ khi tham gia một sự kiện chạy quanh hồ Tây. Anh nhớ lại hôm đó trời mưa to, có sấm chớp. “Chạy được nửa vòng hồ, tôi có cảm giác thân mình trở nên nhẹ nhàng hơn, những áp lực tình thần trôi theo từng hạt mồ hôi xuống đất. Đó là lần đầu tiên tôi chạy dài đến vậy”, vị giám đốc kể lại.
Bắt được những tín hiệu tích cực từ môn thể thao mới, tháng 9/2017, anh bắt đầu lên cho mình kế hoạch chạy bộ. Thời gian luyện tập ưa thích và cũng có hiệu quả nhất là buổi sáng. Đều đặn mỗi ngày anh chạy từ 5 đến 7km. Cứ có thời gian rảnh là anh xách giày đi chạy.
“Năm đầu mình nâng dần được cự ly từ 5km lên 10km. Tròn một năm chạy bộ, mình làm chủ được cự ly bán marathon 21km. Cân nặng cũng giảm nhanh chóng xuống còn 75kg”, anh chia sẻ.
Theo anh Giang, chạy bộ là một trong những phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả nếu muốn giảm cân. Lượng calo tiêu tốn cho những quãng đường chạy dài khiến cơ thể nhanh chóng đốt mỡ. Ngoài ra, chạy bộ cũng nâng cao sức khỏe, đặc biệt tốt cho tim và hô hấp.
Trong quá trình luyện tập, vị giám đốc chia đường chạy theo lịch trình, nâng cao dần thành tích. Mới bắt đầu, anh thường đi bộ kết hợp chạy nhằm giúp cơ thể làm quen dần với nhịp vận động thường xuyên. Theo thời gian, anh nâng dần thành tích về cả quãng đường và tốc độ. “Nếu luyện tập đều 5 buổi một tuần, mình nghĩ mọi người đều có thể chạy tốt quãng đường dưới 10km”, anh Giang nói.
Về chế độ ăn, lời khuyên là giảm dần tinh bột trong các bữa chính, thay vào đó nạp thêm protein, vitamin, chất xơ. Người chạy bộ cũng không nên ăn sau 8h tối, hạn chế dùng đồ uống có cồn, ga, nhiều đường.
Anh Nguyễn Thanh Giang tại giải VnExpress Marathon Quy Nhơn tháng 6/2019.
Từ một người lười vận động, t.iền sử sức khỏe yếu, Nguyễn Thanh Giang trở thành một trong những chân chạy có thành tích tốt trong các giải thường niên. Tháng 2/2020, anh Giang kỷ niệm trong 30 tháng luyện tập với bức ảnh trước và sau khi chạy bộ. Bạn bè và người thân đều ngạc nhiên về sự thay đổi ngoại hình bất ngờ. Không còn là anh giám đốc “bụng bự”, anh giữ cân nặng ổn định ở mức 65-67kg. Anh cũng tự tin hơn, thường xuyên ra ngoài gặp bạn bè và đi du lịch. “Tôi chạy bộ vì yêu thích môn thể thao này. Giảm cân như một món quà đến tự nhiên. Tuy nhiên nên ai muốn theo đuổi chạy bộ, thời gian đầu cần khắt khe trên tinh thần tự giác và ý thức được việc đang làm tốt cho sức khỏe”, Nguyễn Thanh Giang cho biết.
Tính riêng trong năm 2019, Nguyễn Thanh Giang tham gia hầu hết các giải marathon lớn tại Việt Nam như VnExpress Marathon. Tại những giải này, anh Giang luôn đăng ký cự ly tối đa, dài nhất là 100km.
Thành Dương
