Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể, có nhiều chức năng quan trọng tác động lên hoạt động tuyến s.inh d.ục, tăng cường hoạt động của bộ não và hệ thần kinh, tim mạch…
Dự án “Thyroid Change – Vì những người phụ nữ tôi yêu” thực hiện các chương trình tầm soát, phát hiện sớm bệnh lý tuyến giáp cho phụ nữ đã được Bệnh viện Nội tiết T.Ư (Hà Nội) phối hợp đơn vị tài trợ triển khai trong hai năm 2018 – 2020 tại 16 bệnh viện của 14 tỉnh, thành phố trên cả nước.
TS Phan Hướng Dương lưu ý ở giai đoạn sớm bệnh lý tuyến giáp diễn biến rất âm thầm – ẢNH: THÙY TRANG
Lễ công bố kết quả dự án tổ chức sáng 22.11 tại Hà Nội. Tại buổi lễ, TS Phan Hướng Dương, Phó giám đốc Bệnh viện Nội tiết T.Ư, cho biết có 45.958 phụ nữ đã được thăm khám, có 23.430 xét nghiệm TSH (xét nghiệm chẩn đoán chức năng tuyến giáp) được thực hiện, qua đó phát hiện 7.963 trường hợp bất thường về TSH và 12.099 bệnh nhân được siêu âm để phát hiện các bất thường về cấu trúc.
Thông qua dự án, 3.000 người (chiếm khoảng 6,5% trong tổng số đã tầm soát) được phát hiện và điều trị các rối loạn về tuyến giáp. Với siêu âm thông thường, chi phí thấp, bác sĩ chuyên khoa có thể đ.ánh giá các bất thường về tuyến giáp.
TS Phan Hướng Dương cho hay, tại Bệnh viện Nội tiết T.Ư, các bệnh nhân mắc bệnh lý tuyến giáp đến khám và điều trị đã tăng hơn 6 lần trong 5 năm qua (2015 – 2019). Tuy nhiên, TS Dương khuyến cáo, còn nhiều trường hợp mắc bệnh lý tuyến giáp ( cường giáp, viêm tuyến giáp, suy giáp, ung thư tuyến giáp) chưa được phát hiện, do ở giai đoạn sớm bệnh diễn biến rất âm thầm, không triệu chứng.
Dấu hiệu cảnh báo
Bác sĩ của Bệnh viện Nội tiết T.Ư lưu ý: Rụng tóc; run bàn tay, ngón tay; suy giảm trí nhớ; mất tập trung trong công việc, tăng nhịp tim, móng tay mọc nhanh hơn bình thường, chu kỳ kinh thay đổi… có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh lý tuyến giáp nhưng chưa được nhiều người biết.
Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể, có nhiều chức năng quan trọng tác động lên hoạt động tuyến s.inh d.ục, tăng cường hoạt động của bộ não và hệ thần kinh, tim mạch… Do đó, bệnh nhân mắc bệnh lý tuyến giáp nếu không được phát hiện điều trị sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, chất lượng sống. Phụ nữ trẻ bị suy giáp không được điều trị sẽ ảnh hưởng đến phát triển của thai nhi nếu mang thai.
Số mắc các bệnh lý tuyến giáp ở phụ nữ cao gấp 10 lần nam giới. Do đó, cộng đồng, đặc biệt là nữ giới, cần chú trọng khám, tầm soát bệnh lý tuyến giáp khi đi khám sức khỏe định kỳ.
Trong thời gian tới, Bệnh viện Nội tiết T.Ư sẽ mở rộng việc tầm soát bệnh, đặc biệt là đối tượng phụ nữ và người dân khu vực vùng sâu, vùng xa; đồng thời nâng cao năng lực cho bác sĩ điều trị các tuyến, giúp phát hiện sớm và điều trị cho người bệnh từ giai đoạn sớm.
Các bệnh viêm tuyến giáp
Viêm giáp (viêm tuyến giáp) là tình trạng viêm (sưng) tuyến giáp. Đây là một tuyến nhỏ ở dưới cổ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quá trình chuyển hóa. Viêm có thể dẫn đến tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp) hoặc giảm hoạt động (suy giáp).
Viêm tuyến giáp là biểu hiện viêm tại tuyến giáp mà trước đây là lành tính
Viêm tuyến giáp gồm: viêm giáp cấp, viêm tuyến giáp bán cấp, viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm tuyến giáp xơ hóa Riedel.
Viêm tuyến giáp cấp
Nguyên nhân do vi trùng xâm nhập từ vùng lân cận: viêm hầu họng, n.hiễm t.rùng vùng đầu cổ, qua đường m.áu. Ở Việt Nam: vi trùng xâm nhập trực tiếp qua vùng cổ. Một số trường hợp viêm nhiễm hiếm có thể đưa đến áp xe lạnh như: giang mai, lao, nấm.
Bệnh nhân có các biểu hiện:
Sốt, lạnh run, đổ mồ hôi
Triệu chứng n.hiễm t.rùng
Đau vùng tuyến giáp, khó nói, khó nuốt
Tổ chức viêm tại nơi vi trùng xâm nhập, áp xe hóa một bên hoặc cả hai bên, da trên bướu phù nề, ấm, hạch bạch huyết vùng cổ sưng to
Điều trị viêm tuyến giáp cấp bằng: kháng sinh nên chọn kháng sinh thế hệ III, giảm đau nonsteroid, chích rạch tháo mủ, bổ sung các vitamin cần thiết. Một số trường hợp điều trị các bệnh phối hợp nếu có hoặc bệnh thường khỏi không để lại di chứng.
Viêm tuyến giáp bán cấp
Viêm tuyến giáp bán cấp còn được coi là viêm giáp do virus, thường xảy ra sau nhiễm virus vài tuần lễ. Bệnh thường gặp ở bệnh nhân nữ ở độ t.uổi khoảng 40-50 t.uổi, xuất hiện H/C cúm, mệt đau đầu, đau cơ, đau khớp, đau họng. Triệu chứng chung mà người bệnh hay gặp là: mệt, sút cân, đau mỏi cơ, sốt nhẹ. Bệnh đôi khi tự khỏi nên điều trị chủ yếu triệu chứng và tùy vào tình trạng bệnh có các phác đồ điều trị phù hợp.
Viêm tuyến giáp Hashimoto
Viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto
Còn có tên là viêm giáp tự miễn, là bệnh tự miễn dịch, có thể suy giáp. Bệnh thường gặp ở nữ có t.iền sử gia đình có bướu cổ, suy giáp, bệnh Basedow, Hashimoto, suy tuyến thượng thận mạn nguyên phát, ĐTĐ typ 1, viêm khớp dạng thấp, viêm vòi trứng tự miễn, bệnh tự miễn khác.
Bướu giáp có thể được phát hiện tình cờ:
To đều, cứng chắc, gồ ghề.
Kích thước không đều.
Không đau, di động khi nuốt, có thể có hạch ngoại vi nhưng ít gặp.
Bướu lớn có thể có dấu hiệu chèn ép và làm khán tiếng.
Bệnh được điều trị phụ thuộc vào cường độ suy giáp:
Tuyến giáp bé không có triệu chứng không cần điều trị
Tuyến giáp to, triệu chứng suy giáp rõ, điều trị giống suy giáp
Viêm tuyến giáp mạn tính xơ hóa Riedel
Bệnh được mô tả năm 1896, bệnh hiếm gặp, không có biểu hiện viêm, cũng không có biểu hiện tự miễn, có sự xâm nhập xơ toàn bộ tuyến giáp.
Bệnh thường gặp ở nữ từ 30 – 60 t.uổi, tuyến giáp cứng do sự xâm lấn xơ. Xơ có thể xâm lấn vào phía trước cổ và cơ quan lân cận vận động cổ khó, hoặc xuất hiện chèn ép, khó thở, khó nuốt, không có triệu chứng sốt và hạch to. Có thể kết hợp hội chứng xơ hóa cơ quan khác: sau phúc mạc, trung thất, sau nhãn cầu.
Nếu không điều trị sẽ dẫn đến suy giáp khi xơ phát triển toàn bộ tuyến giáp, trường hợp nặng có thể c.hết vì biến chứng tại chỗ.
Người bệnh được điều trị bằng hormon thay thế, phẫu thuật cắt bỏ eo tuyến giáp giải phóng khí quản, cắt rộng thường nguy hiểm vì mô xơ xâm lấn vào các cơ quan lân cận.
