Có nhiều lý do khiến mọi người áp dụng chế độ ăn kiêng linh hoạt, bao gồm ý thức sức khỏe, quản lý cân nặng…
Chế độ ăn kiêng linh hoạt (Flexitarian) còn được gọi là chế độ ăn bán chay là một chế độ ăn kiêng dựa trên thực vật ngày càng phổ biến, nhấn mạnh vào việc ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật và cho phép ăn thịt không thường xuyên với số lượng vừa phải.
Có nhiều lý do khiến mọi người áp dụng chế độ ăn kiêng linh hoạt, bao gồm cả ý thức sức khỏe, quản lý cân nặng và các vấn đề liên quan đến quyền động vật.
Chế độ ăn kiêng linh hoạt là gì?
“Flexitarian” là sự kết hợp của hai từ “linh hoạt” và “ăn chay”, có nghĩa là chế độ ăn kiêng cung cấp một cách tiếp cận ăn chay linh hoạt hơn khi so sánh với các chế độ ăn chay hoặc thuần chay khác. Chế độ ăn kiêng linh hoạt gợi ý bạn nên gặt hái những lợi ích của chế độ ăn chay mà không cần loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm có nguồn gốc động vật khỏi chế độ ăn.
Chế độ ăn kiêng linh hoạt tập trung vào việc tiêu thụ nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn như trái cây, rau, các loại đậu, quả hạch và hạt và ngũ cốc nguyên hạt trong khi vẫn thưởng thức thịt ở mức độ vừa phải.
Chế độ ăn kiêng linh hoạt được phát triển bởi chuyên gia dinh dưỡng Dawn Jackson Blatner vào năm 2009 và xuất bản một cuốn sách có tựa đề The Flexitarian Diet: The Mostly Vegetarian Way to Lose Weight, Be Healthier, Prevent Disease and Add Years to Your Life.
Trọng tâm của chế độ ăn kiêng là hạn chế và loại bỏ ít thực phẩm có nguồn gốc động vật và bổ sung nhiều hơn các thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Chế độ ăn kiêng linh hoạt dành cho tất cả những ai muốn ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, bổ dưỡng nhưng không muốn từ bỏ niềm đam mê ăn thịt.
Chế độ ăn kiêng linh hoạt dựa trên các nguyên tắc sau!
– Ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật như trái cây, rau, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Lượng protein chủ yếu lấy từ thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
– Linh hoạt trong chế độ ăn uống của bạn, trong đó bạn có thể ăn thịt và các thực phẩm từ động vật khác điều độ.
– Ăn ít thực phẩm chế biến sẵn, hạn chế thêm đường và đồ ngọt.
Năm 2019, chế độ ăn kiêng linh hoạt được xếp hạng 3 trong danh mục những chế độ ăn uống tốt nhất về việc thúc đẩy sức khỏe lâu dài và ngăn ngừa bệnh tật, xếp thứ hai trong chế độ ăn kiêng tốt nhất cho bệnh nhân tiểu đường.
Áp dụng chế độ ăn kiêng linh hoạt, bạn sẽ nhận được gì?
Hỗ trợ giảm cân
Theo nghiên cứu đăng tải trên Healthline, những người trưởng thành thừa cân được áp dụng 5 chế độ ăn kiêng dựa trên thực vật khác nhau như thuần chay, bán chay và ăn tạp… Một nghiên cứu khác trong năm 2015 báo cáo rằng phụ nữ sau mãn kinh duy trì chế độ ăn bán chay trong hơn 20 năm có trọng lượng cơ thể, chỉ số khối cơ thể (BMI) và tỷ lệ mỡ trong cơ thể thấp hơn đáng kể so với những người không ăn chay.
Kiểm soát mức huyết áp
Chế độ ăn uống linh hoạt có thể giúp ổn định mức huyết áp của bạn. Một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Anh chỉ ra rằng việc tuân theo chế độ ăn kiêng linh hoạt đã làm giảm mức huyết áp và chỉ số BMI.
Giảm nguy cơ tiểu đường
Theo Health, phụ nữ sau mãn kinh theo chế độ ăn bán chay trong thời gian dài có lượng đường và insulin thấp hơn đáng kể. Một nghiên cứu khác vào năm 2009 được công bố trên tạp chí Diabetes Care cho thấy nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 ở những người bán chay thấp hơn những người không ăn chay.
Có thể kiểm soát ung thư
Tăng cường ăn trái cây, rau, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt đã được chứng minh là có thể ngăn ngừa ung thư. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy một nghiên cứu kéo dài 7 năm về các trường hợp ung thư ruột kết ở 78.000 người. Kết quả là những người ăn chay bán phần có nguy cơ mắc ung thư ruột kết thấp hơn 8% so với những người không ăn chay.
Điều trị bệnh viêm ruột (IBS)
Theo Webmd, chế độ ăn bán chay có hiệu quả trong việc ngăn ngừa tái phát các triệu chứng ở bệnh nhân IBS. Một nghiên cứu khác kết luận rằng tăng lượng chất xơ thông qua chế độ ăn bán chay có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị hỗ trợ cho bệnh nhân mắc bệnh Crohn.
Thực phẩm nên ăn theo chế độ ăn kiêng linh hoạt
– Thực phẩm giàu protein như các loại đậu, đậu lăng, đậu nành và đậu phụ.
– Các loại rau giàu tinh bột như khoai lang, ngô và đậu Hà Lan.
– Các loại rau không chứa tinh bột như ớt chuông, cải Brussels, đậu xanh, cà rốt và súp lơ.
– Trái cây như táo, cam, nho, quả mọng và quả anh đào.
– Các loại ngũ cốc nguyên hạt như kiều mạch, quinoa và farro.
– Các loại hạt như hạnh nhân, hạt điều, quả óc chó, hạt chia, hạt lanh và quả hồ trăn.
– Sữa thực vật như sữa dừa, sữa đậu nành, sữa cây gai dầu và sữa hạnh nhân không đường.
– Chất béo lành mạnh như bơ và dầu ô liu.
– Các loại thảo mộc và gia vị.
– Đồ uống như trà, cà phê và nước lọc.
– Trứng và thịt gia cầm.
– Cá và thịt đỏ.
– Sữa từ động vật ăn cỏ hoặc được thanh trùng.
Thực phẩm nên tránh trong chế độ ăn kiêng linh hoạt
– Thịt chế biến như xúc xích và thịt xông khói.
– Carb tinh chế.
– Thức ăn nhanh.
– Đường, đồ ngọt nói chung.
Ăn kiêng linh hoạt – Điểm hạn chế cần biết
Chế độ ăn kiêng linh hoạt không loại trừ hoàn toàn bất kỳ nhóm thực phẩm cụ thể nào, vì vậy nó không gây ra bất kỳ rủi ro sức khỏe đáng kể. Tuy nhiên, ăn ít thịt và các sản phẩm động vật khác có thể khiến bạn có nguy cơ thiếu hụt các chất dinh dưỡng như vitamin B12, kẽm, sắt, canxi và axit béo omega-3… là điều cần lưu ý nhất.
5 nhầm tưởng thường gặp trong kiểm soát cân nặng và dinh dưỡng
Một mặt, internet cung cấp một cách thuận tiện và nhanh chóng để truy cập những thông tin phong phú về dinh dưỡng, nhưng mặt khác, nó cũng làm gia tăng sự phổ biến của những nhầm tưởng về dinh dưỡng và thông tin sai lệch trong cộng đồng.
Phần lớn, lợi ích mà công nghệ mang lại là giúp chúng ta có một cuộc sống lành mạnh hơn. Nếu bạn đang tìm kiếm thông tin về chế độ ăn kiêng hỗ trợ kiểm soát cân nặng hoặc có nên tăng thêm việc tiêu thụ một nhóm thực phẩm cụ thể nào đó hay không, thì giải pháp tìm kiếm đơn giản trực tuyến sẽ trả lời những câu hỏi này. Tuy nhiên, việc dễ dàng truy xuất thông tin trên mạng cũng có thể là con dao hai lưỡi.
Một mặt, internet cung cấp một cách thuận tiện và nhanh chóng để truy cập những thông tin phong phú về dinh dưỡng, nhưng mặt khác, nó cũng làm gia tăng sự phổ biến của những nhầm tưởng về dinh dưỡng và thông tin sai lệch trong cộng đồng.
Theo Khảo sát Nhầm tưởng về Dinh dưỡng châu Á Thái Bình Dương của Herbalife Nutrition năm 2020, mạng xã hội (68%) là kênh được sử dụng thường xuyên nhất để tìm thông tin liên quan đến dinh dưỡng của người tiêu dùng trong khu vực. Tuy nhiên, trong khi phương tiện truyền thông xã hội là kênh thông tin dinh dưỡng phổ biến đối với nhiều người, thì người tiêu dùng trên toàn khu vực dường như khá bối rối trong việc phân biệt sự thật về dinh dưỡng với những thông tin thiếu cơ sở khoa học, trong đó dưới 1/4 (23%) đạt điểm vượt qua bài kiểm tra kiến thức dinh dưỡng chung được thực hiện cùng với cuộc khảo sát.
Dựa trên kết quả từ bài kiểm tra, chúng tôi đã khám phá ra danh sách những nhầm tưởng về dinh dưỡng và kiểm soát cân nặng thường được người tiêu dùng châu Á Thái Bình Dương tin tưởng, trong đó ít nhất 6/10 người gặp khó khăn trong việc xác định xem tuyên bố đó có đúng không.
Dinh dưỡng hợp lý là chìa khóa để kiểm soát cân nặng.
5 nhầm tưởng…
Chế độ ăn Keto (Ketogenic) là một cách giảm cân lành mạnh.
Chế độ ăn Keto không phải là cách giảm cân bền vững nhất vì bạn sẽ thiếu một số chất dinh dưỡng cần thiết mà cơ thể cần. Một người theo chế độ ăn Keto tiêu thụ rất ít carbohydrate, lượng protein vừa phải và lượng chất béo rất cao, do đó buộc cơ thể phải dựa vào chất béo trong cơ thể để làm năng lượng. Trong giai đoạn đốt cháy chất béo trong cơ thể, mức tiêu thụ carbohydrate thấp sẽ khiến cơ thể hấp thụ ít vitamin và khoáng chất, cũng như chất xơ.
Internet cung cấp một cách thuận tiện và nhanh chóng để truy cập những thông tin phong phú về dinh dưỡng, nhưng mặt khác, nó cũng làm gia tăng sự phổ biến của những nhầm tưởng về dinh dưỡng và thông tin sai lệch trong cộng đồng.
Một chế độ ăn uống hoàn toàn từ nước trái cây là một chiến lược tốt để giảm cân
Chỉ uống nước trái cây có vẻ là một giải pháp thay thế thuận tiện nếu thiếu trái cây và rau quả trong chế độ ăn uống của bạn, nhưng nếu đó là chiến lược giảm cân, nó thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng như protein, giúp làm no và duy trì khối cơ bắp. Bất kỳ phần trọng lượng nào bị mất khi ăn kiêng sẽ được bù lại khi bạn bắt đầu chế độ ăn uống bình thường trở lại. Việc chọn cách ăn trái cây và rau quả như một phần của chế độ cân bằng ăn uống sẽ có lợi hơn về lâu dài cho sức khỏe của bạn.
Carbohydrate khiến bạn tăng cân
Carbohydrate không phải là nguyên nhân duy nhất khiến bạn tăng cân. Nguyên nhân gây tăng cân chính là lượng calo dư thừa tích lũy bất kể lượng calo đó đến từ đâu. Để đảm bảo một chế độ ăn uống cân bằng, triết lý dinh dưỡng toàn cầu của Herbalife Nutrition khuyến nghị 40% lượng calo mỗi ngày của bạn nên đến từ các nguồn carbohydrate lành mạnh, chẳng hạn như rau, trái cây, các loại đậu và ngũ cốc. Nguồn carbs lành mạnh này còn cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng như canxi, sắt, chất xơ và vitamin B cho cơ thể.
Nhịn ăn luân phiên là cách hiệu quả để giảm cân và cải thiện sức khỏe
Điều quan trọng cần lưu ý là nhịn ăn để giảm cân không phải dành cho tất cả mọi người. Những người có bệnh như đái tháo đường hoặc những người đang điều trị bệnh huyết áp hoặc bệnh tim nên tránh áp dụng chế độ nhịn ăn luân phiên mà không tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe của họ, vì nó có thể làm cho mức đường huyết của họ xuống thấp một cách nguy hiểm hoặc làm tăng nguy cơ bất thường về chất điện giải.
Một chế độ ăn rất ít chất béo là cách tốt nhất để giảm cân
Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, chất béo cần thiết cho cơ thể chúng ta khỏe mạnh, vì nó giúp xây dựng màng tế bào và hormone, đồng thời hỗ trợ hấp thu các vitamin tan trong chất béo A, D, E và K. Nhiều chế độ ăn rất ít chất béo chỉ đơn giản là thay thế calo chất béo với carbohydrate và đường đã qua xử lý, không cải thiện được chất lượng chế độ ăn uống tổng thể. Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng chỉ giảm được tối thiểu trọng lượng sau năm đầu tiên từ chế độ ăn rất ít chất béo. Điều này cho thấy đây là một chiến lược giảm cân lâu dài không hiệu quả.
Học cách phân biệt giữa thông tin đúng và những nhầm tưởng về dinh dưỡng
Với sự phổ biến của các nhầm tưởng về dinh dưỡng trên mạng xã hội và internet ngày nay, điều quan trọng là có thể phân biệt giữa thông tin đúng và những hiểu lầm về dinh dưỡng. Đây là ba câu hỏi bạn nên hỏi để giúp bạn tìm ra đâu là sự thật:
Kết quả quá dễ dàng có thật hay không?
Thông thường điều gì đó nghe có vẻ quá dễ dàng thì sẽ khó là sự thật. Hãy cảnh giác với những chế độ ăn kiêng hứa hẹn “khắc phục nhanh chóng”. Dinh dưỡng, cân bằng hợp lý là cách để giảm cân lành mạnh.
Nên lựa chọn trái cây và rau quả như một phần của chế độ ăn uống cân bằng.
Thông tin có được dựa trên nền tảng khoa học không?
Đối với các tuyên bố về dinh dưỡng, điều quan trọng là phải xác minh xem thông tin đó có dựa trên nền tảng khoa học hay không. Khi nghi ngờ, hãy tham khảo với các nguồn đáng tin cậy khác như các chuyên gia chăm sóc sức khỏe hoặc các công ty dinh dưỡng.
Thông tin có bất thường không?
Khi bạn đọc một bài báo về dinh dưỡng đơn giản hóa các vấn đề phức tạp hoặc thổi phồng sự thật, hãy chuyển sang các nguồn thông tin thay thế đáng tin cậy. Thường thì kỷ luật và tính nhất quán trong việc thực hành thói quen dinh dưỡng tốt là chìa khóa để cải thiện sức khỏe…
