Những hôm trời xầm xì nồm ẩm người mỏi mệt mẹ lặng lẽ chuẩn bị nồi nước lá xông rồi gọi các con ra tắm… Tắm xong khỏe hẳn ra, người thơm tho ngủ cả đêm dậy vẫn còn mùi thơm.
Ngày thơ bé mỗi khi trái gió trở trời, giao mùa mưa gió (hay trong tiết Đông – Xuân) tôi rất hay bị ốm với các triệu chứng đau mình mẩy, sốt, ho… có khi cả nhà bị ốm.
Sau này học làm bác sĩ tôi mới biết đó là do bị nhiễm vi rút và cái ốm đó gọi là cảm lạnh, cảm cúm, nhiễm lạnh (mùa đông – xuân còn gọi là cúm mùa) và cả thế giới có thể gặp chứng này, chứ không chỉ quê tôi.
Làng quê nghèo nên mỗi khi nhà có người ốm mẹ thường lấy một số loại lá trong vườn như cây sả, lá bưởi, lá chanh, lá tre, bạch đàn, hương nhu, củ gừng, vỏ quả chanh, cây mùi già… nấu nồi nước xông to tướng cho xông. Nhờ mùi thơm nồi nước xông bốc lên nghi ngút, cộng với tình yêu thương của mẹ và sự chăm sóc ấm cúng trong nhà mà tôi và người thân khỏi bệnh, chứ ngày ấy đâu có thuốc men gì mà dùng như ngày nay.
Cây sả.
Có khi nhà không ai bị ốm, nhưng mẹ vẫn hái và nấu nước các loại lá thơm cho các con tắm. Những hôm trái gió trở trời, hay khi trời xầm xì nồm ẩm ướt át hết nền nhà, chăn màn, giường chiếu… các con đi học về người mỏi mệt, đã thấy mẹ lặng lẽ chuẩn bị xong nồi nước lá thơm rồi gọi các con ra tắm.
Mỗi khi nghe mẹ gọi: “Con ra mà tắm nước lá nhé!” là tôi cứ mừng rơn. Tắm xong thấy khỏe hẳn ra, người thơm tho ngủ cả đêm dậy vẫn còn mùi thơm.
Lá bưởi
Bạn bè cùng lứa xa quê cũng bảo mùi nước lá xông thơm rất thích và dễ chịu, nhiều bạn nghiện nồi nước lá xông từ nhỏ. Mỗi khi sụt sịt là nồi nước lá xông đặt chính giữa, con trẻ ngồi vào cạnh nồi và mẹ trùm tấm chăn mỏng.
Cái vung nồi nước lá xông đầu tiên để hở ít (để cơ thể thích nghi dần với hơi nóng), rồi nhích dần vung nồi cho hơi lá xông ra, khắp người vã hết mồ hôi (thải độc, thải lạnh). Khi nhích hết vung nồi thì người ướt đẫm, nồi nước lá xông chỉ còn ấm. Ra khỏi tấm chăn thấy người thanh thản, tươi mới, rất dễ chịu…
Sau này có gia đình, mỗi khi trở trời, có cúm mùa tôi cũng chỉ tắm và chữa cảm cúm cho trẻ nhỏ bằng nồi nước lá xông… chẳng phải dùng tới một viên thuốc.
Ở Hà Nội xưa mua lá xông rất dễ, chợ nào cũng có bà bán lá thuốc Nam tươi, trong đó có những mớ lá xông đủ các loại lá về đun tắm được cả tuần, mỗi ngày một nồi to cả vừa gội đầu vừa tắm, thơm tho, sạch sẽ, ngủ ngon, không cảm cúm, cảm lạnh, nhiễm bệnh dịch gì cả.
Quá nửa đời người tôi làm bác sĩ xa mẹ, xa quê luôn nhớ mùi thơm nồi nước lá xông của mẹ. Năm nay cả thế giới đang vất vả chống chọi với dịch CoviD-19. Theo tôi, bản chất dịch CoviD -19 cũng là dịch vi rút trong mùa cúm hàng năm. Ngành Y tế đã có rất nhiều biện pháp để phòng chống dịch như rửa tay, đeo khẩu trang, không bắt tay, khai báo, khám, xét nghiệm, cách ly, điều trị… mà hiện giờ Chính phủ vẫn đang tổ chức khá tốt, nhân dân nói chung là khá nghiêm túc chấp hành. Tôi cũng luôn chấp hành đúng quy đình.
Nhưng tôi nghĩ tự phòng bệnh ở mọi cấp độ (mỗi cá nhân, mỗi gia đình, mỗi cơ quan, mỗi địa phương và cả toàn quốc) là vô cùng quan trọng, bởi phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn, hiệu quả hơn nhiều lần so với chữa bệnh.
Nước lá xông cần xông ngay lúc nóng. Ảnh minh họa.
Trở lại với dịch CoviD-19 lần này, tôi thấy mọi người rất nên dùng nồi nước lá thơm đó để tắm. Với những loại lá có tinh dầu, có khả năng sát trùng như vậy sẽ rất tốt cho việc dự phòng nhiễm cúm, sạch sẽ da dẻ, thông khí, tăng sức đề kháng, thơm tho và tăng sự minh mẫn, tỉnh táo, tích cực.
Tắm nước lá thơm như vậy mỗi tuần 2-3 lần; tắm khi thấy người mệt, đau mỏi cơ; tắm trước khi gần gũi với người thân, đặc biệt là bế ẵm, thơm hít t.rẻ e.m; tắm khi đi đâu xa (kể cả từ Ý, từ Anh, từ Mỹ, từ Úc…) về đều rất tốt.
Hiện nay, ở Hà Nội vì khó kiếm các loại lá thơm, nên có thể ngâm tắm bằng nước ấm với tinh dầu, ví dụ tinh dầu mùi già – là loại tinh dầu có bán khá nhiều tại các siêu thị – hầu như tối nào tôi cũng ngâm tắm bằng nước pha tinh dầu đó.
Ngoài hiểu biết đúng, tích cực dự phòng, có lối sống lành mạnh, sinh hoạt khoa học, không hoảng loạn… cần tận dụng những điều kiện sẵn như áp dụng biện pháp tắm lá xông bằng các lá thuốc Nam dễ làm, rẻ t.iền, hiệu quả, an toàn của cha ông… là người dân đã góp phần đẩy lùi được dịch CoviD-19 quái ác một cách hiệu quả mà ít tốn kém.
GS. TS Nguyễn Anh Trí – Chủ tịch Hội đồng cố vấn, Bệnh viện đa khoa MEDLATEC
Theo giadinh.net.vn
Chủ động phòng bệnh cúm khi giao mùa
Hằng năm, trong thời điểm giao mùa, nhất là mùa đông – xuân, bệnh cúm thường xảy ra có thể gây thành dịch lây lan trong cộng đồng (nhất là những nơi tập trung đông người dễ có nguy cơ lây lan bệnh như trường học, công sở, bệnh viện, chung cư, văn phòng, bến xe, bến tàu…).
Bệnh cúm gây ra những triệu chứng nguy hiểm cho người bệnh và những cơn kịch phát cho những bệnh nhân mắc bệnh mạn tính như hen suyễn, bệnh tim mạch, tiểu đường, viêm phổi mạn tính… Tuy nhiên, bệnh cảm lạnh và cúm là bệnh do nhiều loại virut gây ra nên có những triệu chứng giống nhau như là hắt hơi, sổ mũi, nhức đầu, đau nhức cơ thể, ho…; do đó, nhiều người rất dễ bị nhầm lẫn giữa hai bệnh này.
Nhận biết bệnh cúm
Bệnh cúm là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi virut cúm (Influenza virus) và xảy ra ở mọi lứa t.uổi. Bệnh cúm là bệnh đường hô hấp nhưng có ảnh hưởng toàn thân, bệnh thường xảy ra đột ngột. Giai đoạn đầu của bệnh thường kéo dài 2-3 ngày với các triệu chứng: sốt, nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi, chán ăn. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng đường hô hấp xuất hiện như: ho khan, sổ mũi, đau họng, sốt tăng nhanh và cao đến 40 – 41 độ C, sốt có thể kéo dài 4 – 8 ngày.
Tiêm vắc-xin là biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh cho trẻ, trong đó có các bệnh cúm mùa.
Thông thường, bệnh nhân cúm tự hồi phục, nhưng các triệu chứng kéo dài trong nhiều ngày, có một số trường hợp có thể xảy ra biến chứng nặng, tiến triển ác tính có biểu hiện sốt cao, khó thở tím tái, phù phổi cấp do suy tim và có thể gây t.ử v.ong.
Cần phân biệt với bệnh cảm
Cảm lạnh là bệnh viêm hô hấp nhẹ hơn so với cúm. Trong khi các triệu chứng cảm lạnh có thể làm cho bạn cảm thấy không khỏe một vài ngày; các triệu chứng bệnh cúm có thể làm cho bạn cảm thấy rất mệt trong một vài ngày đến vài tuần. Nhưng cúm có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như viêm phổi hoặc suy hô hấp, cần phải nhập viện điều trị. Để có cách chăm sóc thích hợp cho sức khỏe, cần biết cách nhận biết thêm những dấu hiệu đặc trưng phân biệt cúm và cảm như sau: Bệnh cảm có sốt, nhưng không cao và không kéo dài; đau nhức cơ thể ít, nhẹ; thường xảy ra hắt hơi, sổ mũi nhiều; hay gặp đau họng; ho khan, ho ít hoặc ho rũ rượi; ít xảy ra đau đầu; mệt mỏi nhẹ và cảm giác khó chịu ở ngực ít khi xảy ra, nếu có thì bệnh nhân chỉ cảm thấy khó chịu đôi chút. Nếu không chăm sóc tốt sức khỏe, bệnh có thể dẫn đến viêm xoang, viêm tai. Bệnh có thể tự khỏi, một vài trường hợp sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm để giảm triệu chứng viêm đường hô hấp.
Virut cúm.
Lời khuyên của thầy thuốc
Cách chủ động phòng ngừa bệnh cúm tốt nhất là tiêm vắc-xin. Vắc-xin ngừa cúm có thể sử dụng cho t.rẻ e.m từ 6 tháng t.uổi trở lên. Ngoài ra, có thể phòng ngừa bệnh bằng cách: Mặc ấm khi thời tiết lạnh, hạn chế tiếp xúc với nguồn bệnh, rửa tay sạch thường xuyên, vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát… Tăng cường sức khỏe bằng ăn uống hợp lý, đủ dinh dưỡng, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao… Khi có dấu hiệu bị cúm nặng, cần phải đến cơ sở y tế khám, điều trị đúng cách nhằm tránh lây nhiễm cho người khác.
Lợi ích của việc tiêm ngừa cúm là giảm nguy cơ lây bệnh cúm cho gia đình và cộng đồng. Giảm ảnh hưởng công việc hàng ngày khi mắc bệnh cúm. Phòng tránh những biến chứng nguy hiểm của bệnh; giảm chi phí nằm viện. Giảm nguy cơ mắc bệnh, tiến triển bệnh nặng ở những người có nguy cơ cao như t.rẻ e.m, người già, người mắc bệnh tim mạch, hen phế quản, tiểu đường, bệnh phổi mạn tính, bệnh thận, ung thư, người sống và làm việc trong môi trường đông người…
Bộ Y tế cũng khuyến cáo các đối tượng dễ lây nhiễm sau đây nên tiêm phòng vắc- xin cúm bao gồm: Nhân viên y tế, t.rẻ e.m từ 6 tháng đến 8 t.uổi, người già trên 65 t.uổi. Người mắc bệnh mạn tính: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản, bệnh tim bẩm sinh, suy tim, bệnh mạch vành, bệnh đái tháo đường, suy giảm miễn dịch…
Việc tiêm ngừa cúm không chỉ giúp phòng ngừa chủng cúm mùa đang lưu hành (trong đó có chủng cúm A/H1N1) mà còn giúp giảm nhẹ triệu chứng nếu mắc phải các chủng cúm A khác do tính miễn dịch chéo trong vắc-xin. Vì vậy, nên tiêm ngừa vắc-xin cúm ngay khi có thể để đảm bảo miễn dịch bảo vệ.
BS. Đặng Ngọc Trân
Theo SK&ĐS
